Les 7 - Scharnierbuis rondkloppen en solderen - 12 oktober

Voor de volgende opdracht hebben we een scharnierbuis nodig van een wanddikte van 1.2 mm voor het zetten van brilliantjes (of andere steentjes) van 5mm diameter.

Maken van een scharnierbuis

En zo zien ze er uit, als je ze van de mooie kant bekijkt waar ze perfect rond zijn...

Om ze door een trekijzer te trekken is er natuurlijk een punt nodig en dat is het minder mooie einde, wat je natuurlijk achteraf gewoon moet afzagen.

Hoe maak je de perfecte buis:

Voorbeeld: Bij een steen in briljant vorm van een diameter 5mm mag de wanddikte van de zilverbuis 1.2 mm bedragen (dit zal variëren afhankelijk van de hardheid van de gekozen steen en het gebruikte metaal, meer daarover later).

Aangezien bij het trekken van de buis de wanddikte en de diameter vervormen passen we een factor toe om de bij de juiste maat te eindigen.

De breedte van het zilverplaatje moet met 1/3de verhoogd worden 

De dikte met een 1/6de verminderen.

Formule voor de breedte van het zilverplaatje:

(Diameter van de steen + plaatdikte) x Pi 

(5+ 1,2 mm) x 3,15 = 19,46 mm

Vermeerderen met 1/3de:

19,46 / 3 * 4 = 25,94 mm

of

19,46 + (19,46 / 3) = 25,94 mm

Om een beetje speling the hebben ronden we af naar boven --> 26 mm

Formule voor de dikte van het zilverplaatje:

Wanddikte verminderen met 1/6de

1,2 mm - (1,2 mm /6) = 1 mm

of 

1,2 mm /6 * 5 = 1mm

Lengte van het zilverplaatje:

Je ontwerp zal bepalen hoe lang je buis moet zijn, maar als vuistregel moet je wel met een minimum van 50 mm lengte + 10 mm voor het puntje rekenen

dit is de vorm van het plaatje. Een vierkant gedeelte om de buis met een driehoekig puntje (dat voor het trekken nodig is en achteraf zal afgezaagd worden)

Zaag je plaat en vijl de zijkanten netjes. Begin dan met het vormen van je buis.

1. Plaatje rondkloppen tot een U 

	Hier een plaat die in een U is gesmeed Plaatje uitgloeien Met de zijkant van een pons in een gleuven-teerling (of -ank of -tas) duwen. Kies hiervoor een pons die een beetje speling (in de dikte van je plaat) laat in de gleuf van de ank. Duw met de pons de plaat manueel in de ank
	De hamer niet te dicht bij zijn hoofd houden voor het beste resultaat Klop met een houten of synthetische hamer de plaat rond in de gleuf. Als je geen schaduw lijn ziet op de plaat sluit ze mooi aan bij de vorm van de ank.We kiesen de volgende kleinere maat van gleuf en een bijpassende pons,  Geen stappen overslaan want de verschillen van de gleuven kunnen vrij sterk verschillen van stap tot stap.
	De plaat er niet in forceren. Draai ze op haar zijkant een sla zachtjes de zijkanten naar elkaar toe dan weer met een kleiner pons in de vorm duwen

• Verder gaan met de hamer. 
• Plat en pons tijdens het kloppen draaien en met de hamer van alle kanten slaan om een gelijkmatige vervorming te bekomen op den duur steken de randen ui de ank

• Dit herhalen wij tot we een U-vormige plaat hebben
• Opletten dat de plaat niet begint te torsen - dus tijdig manueel met de hamer op een houten ondergrond de zijkant bijwerken
• Zo nodig tussenin uitgloeien

2. Plaatje rondkloppen tot een O

• Plaatje uitgloeien
• Nu werken we verder op een houten ondergrond en kloppen de plaat rond de pons (niett op een vlaktas). 
• Hier mag je wel stappen overslaan
• Met de vrije hand de zijkanten naar elkaar toe kloppen. (Natuurlijk kan ook verder gewerkt worden in de ank, maar net zo als Annelies vind ik het makkelijker werken zonder)

• Als de zijkanten vrij dicht bij elkaar staan kan je ze gewoon naar beneden slaan - dit kan met of zonder pons, maar ook hier geef ik Annelies gelijk: het gaat makkelijkst uit de vrije hand)

• Beetje bij beetje eerst op een rand kloppen dan op de andere - bv. eerst op de rand die dichter naar jou is dan de andere. 
• Naar mate dat je opsnuift met de hamer schuiven ook je handen op.  (dus niet aan een einde vasthouden en aan het andere kloppen.... dit om de trilling zo laag mogelijk te houden bij het slaan. Altijd gans de lengte van het plaatje aflopen
• Naad mooi tegen elkaar zetten (net zo als bij een bandring moet ze helemaal plat staan)

• Pas als je randen redelijk goed staan, sla je op de naad.
• Als de zijkanten niet willen aansluiten kan je nog altijd met een bolpons in de opening van de buis de zijkanten terug open slaan.
• Met de vinger voelen dat er geen randjes naar boven staan, want dan zal het soldeer niet goed vloeien (ga er desnoods even met een zandpapiertje over)

Trek het je niet aan als er een paar kapjes in het zilver zitten van het rondkloppen, deze zullen verdwijnen als je buis door de plaat getrokken wordt.

Troubleshooting:

• Als je buis peervormig staat moet je ze met een bolpons terug open zetten (bijna terug op U vorm) Met de bolpons de flappen langs de zijkanten naar beneden kloppen en terug beginnen er een O van te maken...

• Als je naad niet gans dicht gaat maar je het probleem niet met kloppen kan behelpen, kan je de buis eenmal door de draadwals trekken. Hiervoor moet je er wel eerst een punt aan kloppen. De metaaleinden zullen in een nette naad helemaal tegen elkaar komen. (Voor mij is dit wel niet gans duidelijk - ik zou het eerder een maal door de plaat getrokken hebben ...) 

3. Buis solderen

• Even de naad checken dat er geen braampjes of oxidatie op de naad zitten;  oxidatie verwijder je door een badje in't zuur, de bramen gewoon met een krasnaald, die je eventjes over de naad trekt (over de naad krassen, er niet doorgaan en ook de krasnaald niet tussen in de naad duwen)
• Een stuk binddraad torsen
• op regelmatige afstanden de buis dichtbinden. De binddraad sluiten op de tegenoverliggende kant van de naad aanbrengen
• Buis eerst warmen tegenover de naad (op zijn rugje...of poepje...) - Net zo als bij oogjes, of ringen geld ook voor de buis: als je eerst op de naad zit te warmen, zal de naad zacht worden een beginnen gapen.  Wil je dat iets toe blijft warm je tegenover de naad op.
• Vloeimiddel aanbrengen (ook aan de binnenkant van de buis)
• Pioentjes leggen in de richting van de naad (niet dwars). 
• Buis globaal opwarmen
• Begin de buis aan het rechte einde (dus niet het driehoekig puntje) op temperatuur te brengen tot de eerste pioentjes springen, 
• Warm gradueel verder op en neem de warmte mee zo dat een pioentje naar het andere doorvloeide en je tot aan het puntje komt
• Het is handig om de vlam ook eens door de buis te drijven
• Verwijder de binddraad 
• Schuur roest of afzetting van de binddraad weg
• Leg het stuk in de zuurpot
• Eenmal proper vijl het overtollige soldeer helemaal weg 

Karlien begint met het verwarmen van de buis op de achterkant. Dit is een buis van 5cm met een puntje van 1 cm

Het solder bij deze extra lange buis (9cm + 1 cm) is ook onder de binddraad goed gevloeid. 

Hoe bepaal je de wanddikte van de buis

Hoe kleiner de steen hoe dunner de wand.

Bij een minder sterke steen zal je een minder dikke buis trekken, anders is de rand die tegen de steen moet geklopt worden te dik en je riskeert beschadiging van de steen.

Uiteindelijk is het belangrijkste de goede afspraak met de zetter - best op voorhand checken wat de persoonlijke voorkeuren van de zetter zijn met die jij werkt.

Volgende week zullen we effectief de buis door de trekplaten trekken

© info@aurificina.com